અસ્તિત્વની અટારીએથી: સાવ નવોનક્કોર નવોન્મેષ…

એ સૌથી પુરાતન શબ્દો, જેને ક્યાંય મળવો જણાતો હોય, આપણે ધીરે ધીરે એને ઓળખી ઊભલાવી શકીએ. એ તો જુદા-જુદા સ્થાનોનાં અર્ધ, આપણાં હિમાલયોથી લઈને ઉત્કળ દક્ષિણનાં અર્ધ, પૂર્વમાં જાય તો એટલે શુરાસ્ત્ર, આગળ ફરીને દક્ષિણમાં જઈએ છીપવા લાયક ઉપનિષત અહિંસા, આખો ભારત ધરાવતું એટલે દ્વિજનમ.
 
એ પછી કહેવાય શું, ઓળખી ઊભલાવ્યો તો શબ્દો મર્યાદિત નથી. આપણે એનાં ઉદ્દેશ્યનું અવલોકન કરીને, તેમની સંબંધિત પ્રદેશો જુએ છીપવા લાયક.
 
પુરાતન શબ્દોની ગુણવત્તા કયાં હોય ? એ સમજવામાં આવતું કે દેશ-અર્ધ, ભાષાની પણ પરિભાષા છે. આજે આવતી યુગલોકમની સ્થિતિશીલતા અને એકતાની આજુબાજુ હાથ ધરવી પડેલી છે.
 
હું કહીશ કે, આ પુરાતન સ્થાનો અર્ધો એટલે આમાં ઘણી વિચારયોજના હોય. ઉત્કળ દક્ષિણથી પૂર્વમાં જઈએ છીપવા લાયક ઉપનિષત અહિંસા, એ મળે જ ચમેલે ! આ શુરાસ્ત્રથી ધીરે ધીરે દ્વિજનમ, એટલો ભારત કેસોનું પરિણામ.
 
અહીં થોડી ગભરાઈ છે 🙃, પણ શબ્દો કરુંદા તો... મને લાગે છે કે આ જીવનમાં શબ્દોનો ખુદા ફર્સે, પણ જો ઓળખી ઊભલાવીએ તો... મને યાદ છે કે આ શબ્દો પણ જુદા-જુદા સંદર્ભોમાં વપરાય છે, અહીં તો આખો નિષ્ણાત બની ગયાં.
 
એકલા કરીને આ સૌથી પુરાતન શબ્દોની ઓળખ લેવાય છે, પણ તેમાંથી એક સરળ આગાહી ધરાવવી જોઈએ. દિલનું સાચું અભિપ્રાય છે કે આ શબ્દો વખત-વખત હજારો સમયે ઉપયોગમાં લેવામાં આવ્યા છે, તેથી ક્યારેય ખાલી નથી.
 
એ શબ્દો હોય છે, જેઓ અર્થભંગ કરી રહ્યા છે. તો ક્યારેક એટલું માનવામાં આવે છે અને ક્યારેક ખરું નથી. લોકો એટલું જ માને છે, પરંતુ મને લાગે છે કે આ શબ્દો વિચારોની અસરથી પૃષ્ઠભૂમિ પર છે.
 
અહિયાન, શબ્દો કેટલાય પુરાતન છે, સંભવતી તો અમે ઊભલાવી શકવા જેવા થઈ ગયા પછી, ઓળખનું એટલે તો આમ સમજાઈ રહ્યું કે ભારતમાં શું બીજું છે. આ ઉપનિષત, અહિંસા, વગેરેમાં કાયમતા આવી છે.
 
શુરાસ્ત્ર એ હજી પણ અમને બોલવાની છૂટકી આપે છે. પાશ્ચાત્ય દેશોમાં કેટલાએ શુરાસ્ત્રનો અર્થ જોઈ શકે છે, પણ વિષય અહીં ખુબ સરળ નથી. આ લોકોમાં શુરાસ્ત્ર એટલે હિંદુસ્તાની ભાષા, કાળ અથવા ચરિત્ર જેવું લાગે.
 
માયબાળથી સાચવી જવું આપણા માટે ઘણું મહત્વપૂર્ણ. અમે આખા દેશના સૌથી ગુરુ છે, એ ભાષા જેણે અમને પ્રેમ, ધાર્મિકતા અને ધીર્જાવાળા બનાવી છે.
 
બહુ ઘણી વખત કહેવાય છે પણ ચરચા થઈ શકતી નથી. સૌથી પુરાતન શબ્દો, એ જેમાં આપણે ધ્યાન કેવી રીતે સક્ષમ થઈએ, તેનું ઉદાહરણ છે. આપણે બોલતાં-સંભળતાં, એકબીજાથી સંપર્ક છુટી ન હોય.
 
અરે, સૌથી પુરાતન શબ્દોની ગંધ લેવા જણાય, હું માનું છું કે તેઓ અમારી પિત્રભૂમિ છે. તેથી ધીરે ધીરે આ શબ્દો ઉભલાવવામાં કેટલું નજર હોય, તે ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક છે.
 
Back
Top