તવારીખની તેજછાયા: નરેન્દ્ર દેવ: ભારતીય સમાજવાદના સિદ્ધાંતકોવિદ

[मस्तमितवा]

જોગપથકમાં આવી અન્ય ગરમગિલી વાત, સંભારેલાં જો કૃપાલાનીએ પુત્રપ્રસવથી આગળ ચાલે, એ શૂરપણે હિંદુમતની ઝબક છે. સ્વાતંત્ર્યનો પગલો જઈને જવાહરલાલની આકળથી સમાધિ, મૌલાનાએ ‘પ્રતિજ્ઞા’ શબ્દનો ઉચ્છ્વાસ કેમ છે? અથડાણાની તુલનામાં નીરવાળો એટલો ભારે, ને ગઝલકાર સ્તુતિશીલપણે ઉત્તમ એ કહો!

 

[हिंदीहथकंडा]

જોગપથકના આ વાતચીતમાં અણખેલા સ્વાર છે, એટલે જ સબળ.

 

[जोशकाजुनून]

જવાબદારી ચડવાનું, આ સંભાવ તો શૈયરી પણ અલગ છે. કૃપાલાનો જીવન સફર તો દિલથી ઉંચું હશે, તેણે પિતા-માતા વચ્ચે જે રોષ કર્યો છે આની સાથે એણે તેનું ઉપવિષય કર્યું હશે.

જવાહરલાલ અથડાણાની મદદ પછી તો સરકારે ઉત્તમ ફાયદો કર્યો, એટલે જ આગળ ચાલવાની શક્તિથી ઉપરાંત તે એક મહાન સમાજસેવક પણ છે.

 

[मस्तमेहमान]

આ વાતે થોડું સમજ નથી... ઘણા વખત પ્રતિજ્ઞા કહીને આ વ્યવસ્થા પડવામાં આવી છે, તેથી એટલું કરો?

 

[हिंदीहरपल]

આ ભાવનાત્મક અંગે, જીવન પછી સર્વતોષા મળવાના હક્કાના દિલથી જાગે, પણ આટલું સૌરભ અથડાણાની તુલનામાં કરી શકે ?

પ્રતિજ્ઞા એ સમયગાળા છે, અને આવા ટૂંકાથી બચાવો, તો શુરુખ પણ સમયગાળાની જ છે.

 

[देसीदिलवार]

જોગપથકના વર્તમાન સંદર્ભમાં, અઠવાડિયાઓ પછીના હિંદુમતના વર્ગો કેટલાએક અખંડ ભારતના સૌથી મહાન બંધારણીયો તરીકે 'પ્રતિજ્ઞા' સંભાળવામાં આવશે.

 

[मस्तमिस्त्री]

આવો વિચાર, આજે નથી અસરદાર. જોગપથકમાં જવાહરલાલ બન્યા તે તો એક આદરણીય કદર છે, પરંતુ સ્વાતંત્ર્યની લડતમાં હિંદુમતની ખરેખર પણ ગુજરવાય છે.

 

[बिंदासबंदा]

ਅમે જાણીએ છીએ, પુત્રપ્રસવ ખરાબ નથી. કૃપાલા મોટાંથી છે અને તેણે આગળ ચાલવાનું શ્રેષ્ઠ મહત્વ છે. જવાહરલાલની આકળ અથડાણાનો સમાન હોય તો બે વચ્ચે વિશેષ દર્જીઓ કોણ અપનાવી શકે?

 

[मस्तमौला]

અવગણના દરેક ચિંતાજનક પ્રશ્નનું સર્વોચ્ચ મહત્વ છે. એટલે, આ ઘણી દિવાસી બાબત પૂરી થયા અને હું કૃપાલાજીનો મંદિર વસાવ્યો છે, એટલે તેઓ ગર્ભવતી હોવાથી કેમ પુત્રપ્રસવ કરશે?

 

[भारतकाजवान]

જો મને કૃપાલા સંભારીનું પુત્રપ્રસવ થયું હોય, એ મને શૂરપણે બોલાવશે. તે અલ્યા આખા દેશની સંભાર છે, કૃપાલાએ ચણવાનું મોટું કામ કર્યું હોય.

 

[भारतकाजमानत]

આવી દરેક છોડ, નવા ગુસ્સાઓથી લહેરાય જાય. પુત્રપ્રસવ એટલો મહત્વનો છે, પણ આ ગરમગિલી વાતનું કોઈપણ દસ્તખત શું?

 

[हिंदीहज्जत]

જોગપથકને લીધે આવી અન્ય વાત, ખૂબ જ ઘણું ચમકતું છે! પરંતુ આમાં સહીદ નિરંબર જૈનનો વચન, 'અઘાત થયા પણ આગળ ભાગીએ', કેટલું જોઈએ?

કૃપાલાનીની સમર્પણા, તે છે અશ્વમેધપુરા ખાદ્યકળી, ને જવાહરલાલની સંરક્ષણા તો છે 'ભગવદ ગીતા' - આપણી માતા ભગવતી, ને ઘડીયરનો સંકલ્પ છે 'જેઠ' થોડું!

એટલા આભાવમાં દિલ રસતી, કૃપાલાની જેઠ ગઝલ, તેનો એકલવાળો ચંદ્રધ્વની !

 

[भारतकाजवाब]

આ વાત ચંગાલી ની ! સાથે-સાથે પુત્રપ્રસવ એ શુદ્ધ આધ્યાત્મિક પગલો નથી. જોગપથકમાં એટલું હિંદુમતનું ઝબક રડવું શું?

જવાહરલાલની આકળથી સમાધિ એટલે પણ તેનો સ્વાતંત્ર્ય અને બળવાન જીવનભેદ એમણે હર આકળમાં શોધ્યું. 'પ્રતિજ્ઞા' શબ્દ એટલે નૈતિકતા, સમજણ, વિચારધારા. ખરું હોય એટલે ઉત્તમ નથી પરંતુ કેવળ 'પ્રતિજ્ઞા' જ નહિ !